Etiket: Veritabanı

İlk yazıda bahsettiğimiz gibi, model katmanı veritabanı işlemlerimizi düzene sokmak ve kolaylaştırmak adına ihtiyaç duyduğumuz bir katman. Bu yazıda yapacağımız MVC sisteminin model çekirdeğini kodlayacağız. Haydi başlayalım.

/app/core/model.php:

class model
{
    /**
     * Veritabanını nesnesini tutar
     * @var PDO
     */
    public $db;

    /**
     * Veritabanı nesnesini oluşturur
     */
    public function __construct()
    {
        $this->db = new PDO(DB_DSN, DB_USR, DB_PWD);
    }
}

En basit haliyle bu şekilde olan bir model katmanı bizim birçok ihtiyacımızı karşılayacaktır. Sınıf içerisinde $db değişkeni ekleyip, buna PDO nesnesi ile veritabanı bağlantığımızı bağladık. Görece bu yeterlidir, fakat ben işimizi daha da kolaylaştırmak istiyorum. Şimdi iki tane daha metod yazacağız. Bu metodlardan birisi fetch() ve fetchAll() metodları olacak. Bilindiği üzere bu metodlar PDO ile veri alışverişi yaptığımızda veri döndüren metodlardı. Haydi işimize koyulalım.

fetch() metodu

/**
 * Tek satırlık veri döndüren sorgu çalıştırır
 * @param string $query SQL sorgusu
 * @param array $params varsa parametreler
 * @return array
 */
public function fetch($query, array $params = [])
{
    $sth = $this->db->prepare($query);
    $sth->execute($params);
    return $sth->fetch();
}

Ne işimizi görecek bu metod? Bununla daha hızlı sorgular oluşturup, parametre ile beraber veriyi alabileceğiz. PDO’da fetch() metodu tekil veri döndürür. Bu metodun örnek kullanımı şu şekilde olabilir:

$post = $model->fetch('SELECT * FROM post WHERE id=:id', [':id' => 5]);

Bu satır, 5 numaralı ID’ye sahip olan veriyi döndürecektir. Aynı metodun bir de fetchAll() ile query() olanını ekleyelim:

/**
 * Birden fazla satır döndüren sorgu çalıştırır
 * @param string $query SQL sorgusu
 * @param array $params varsa parametreler
 * @return array
 */
public function fetchAll($query, array $params = [])
{
    $sth = $this->db->prepare($query);
    $sth->execute($params);
    return $sth->fetchAll();
}

/**
 * Sorgu çalıştırır
 * @param string $query SQL sorgusu
 * @param array $params varsa parametreler
 * @return array
 */
public function query($query, array $params = [])
{
    $sth = $this->db->prepare($query);
    return $sth->execute($params);
}

Bunu ise şu şekilde kullanabileceğiz:

$posts = $model->fetchAll('SELECT * FROM post WHERE draft=:draft', [':draft' => 'taslak_olmayan_gonderi']);

Bu kadar kolay. Şimdi, sınıfımızın son haline bakalım:

class model
{
    /**
     * Veritabanını nesnesini tutar
     * @var void
     */
    public $db;

    /**
     * Veritabanı nesnesini oluşturur
     */
    public function __construct()
    {
        $this->db = new PDO(DB_DSN, DB_USR, DB_PWD);
    }

    /**
     * Tek satırlık veri döndüren sorgu çalıştırır
     * @param string $query SQL sorgusu
     * @param array $params varsa parametreler
     * @return array
     */
    public function fetch($query, array $params = [])
    {
        $sth = $this->db->prepare($query);
        $sth->execute($params);
        return $sth->fetch();
    }

    /**
     * Birden fazla satır döndüren sorgu çalıştırır
     * @param string $query SQL sorgusu
     * @param array $params varsa parametreler
     * @return array
     */
    public function fetchAll($query, array $params = [])
    {
        $sth = $this->db->prepare($query);
        $sth->execute($params);
        return $sth->fetchAll();
    }

    /**
     * Sorgu çalıştırır
     * @param string $query SQL sorgusu
     * @param array $params varsa parametreler
     * @return array
     */
    public function query($query, array $params = [])
    {
        $sth = $this->db->prepare($query);
        return $sth->execute($params);
    }
}

Bu yazdığımız çekirdek sınıfı, yarattığımız bir model dosyasında veya bir controller metodunda şu şekilde kullanabileceğiz:

Model dosyasında:

class post extends model
{
    public function getAll()
    {
        return $this->fetchAll('SELECT * FROM post ORDER BY created DESC');
    }
}

Controller dosyasında:

class postController extends controller
{
    public function getAction($id)
    {
        $model = $this->model('post');
        $post = $model->fetch('SELECT * FROM post WHERE id=?', [$id]);
        var_dump($post);
    }
}

Artık, MVC sistemimiz hazır.

---

Adım adım:

1. Yeni Başlayanlar İçin PHP’de MVC
2. MVC Uygulaması İçin İlk Adımlar: App Sınıfı
3. MVC’de Giriş Sayfası, Ayarlamalar ve İlk Controller
4. Controller ve View Çekirdek Sınıflarını Oluşturmak
5. Model Katmanı ve Veritabanı İşlemlerini Kolaylaştırmak (Şu an buradasınız)
6. Proje/Uygulamanın Deposu
7. Uygulamanın bitmiş halini indirin

Neden böyle bir şeye ihtiyaç var diye düşünebilirsiniz belki. Ama acemi ve yeni öğrenen arkadaşlar için böyle bir şey paylaşmak gerekiyor. PDO çok fazla kafa karıştıracak bir şey değil aslında ama öğrenme sürecinde sıkıntı çıkarabiliyor. Özellikle de mysql_connect() fonksiyonundan geçişlerde sancılı olabiliyor. Aşağıda yazdığım sınıf oldukça basit bir kullanıma sahip.

/**
 * Basit bir veritabanı sınıfı
 * Sorguları çalıştırır
 * PDO ile fetch, fetchAll, fetchColumn ... gibi metodlar
 * zincirleme çalıştırılabilir ve kullanılabilir.
 * 
 * @link http://demirphp.com
 * @author Yılmaz Demir <[email protected]>
 */
class BasitPDO
{
   /**
    * PDO sınıfını tutar
    * @var void
    */
   public static $pdo;
   /**
    * PDO bağlantısını kurar
    * @param void $pdo
    */
   public function __construct(PDO $pdo)
   {
      self::$pdo = $pdo;
   }
   /**
    * Sorgu çalıştırır
    * @param string $query
    * @return void
    */
   public static function query($query)
   {
      if (!self::$pdo instanceof PDO) {
         throw new Exception('PDO bağlantısı yapılmamış');
      }
      $stmt = self::$pdo->prepare($query);
      $args = array_slice(func_get_args(), 1);
      if (isset($args[0]) && is_array($args[0])) {
         $stmt->execute($args[0]);
      } else {
         $stmt->execute($args);
      }
      return $stmt;
   }
}

Yukarıdaki dosyayı kaydedelim. Öncelikle veritabanı ayarını yapalım.

Connection.php

$pdo = new PDO('mysql:host=localhost;dbname=database;charset=utf8', 'kullaniciadi', 'sifre');
$basit_pdo = new BasitPDO($pdo);

Ne yapmak istiyorsunuz? Veritabanından bir tek gönderi mi birden fazla gönderi mi çekmek istiyorsunuz? Bütün haberleri çekelim:

Haberler.php

require 'Connection.php';
$haberler = BasitPDO::query('SELECT * FROM haberler WHERE onaylanmis=?', 'evet')->fetchAll();

foreach ($haberler as $key => $haber) {
   echo $haber['baslik'] ;
}

Haber.php?id=5

require 'Connection.php';
$id = $_GET['id'];
$haber = BasitPDO::query('SELECT * FROM haberler WHERE id=?', $id)->fetch();
echo $haber['baslik'];

HaberSayisi.php

require 'Connection.php';
$haberSayisi = BasitPDO::query('SELECT * FROM haberler')->rowCount();
// ya da
$haberSayisi = BasitPDO::query('SELECT COUNT(id) FROM haberler')->fetchColumn();
echo $haberSayisi;

Ekleme/Düzenleme/Silme

require 'Connection.php';
$ekle = BasitPDO::query('INSERT INTO haberler (baslik, icerik) VALUES (:baslik, :icerik)', [':baslik' => 'Başlık', ':icerik' => 'İçerik']);
$duzenle BasitPDO::query('UPDATE haberler SET baslik=:baslik WHERE id=:id', [':baslik' => 'Yeni Başlık', ':id' => $_GET['id']]);
$sil = BasitPDO::query('DELETE FROM haberler WHERE id=?', $_GET['id']);

PDO ile MySQL Veritabanına Bağlanmak

$pdo = new PDO('mysql:host=localhost;dbname=veritabani;charset=utf8', 'kullaniciAdi', 'sifre');

Bu satır, mysql_connect() satırıyla aynı işi hatta daha fazlasını yapar. Hem belirttiğimiz veritabanına bağlanır hem de karakter setini belirler. Böylece türkçe karakter sıkıntısı yaşamayız.

PDO ile Veri Listelemek

$sorgu = $pdo->query('SELECT * FROM tablo');
$ogeler = $sorgu->fetchAll();

foreach ($ogeler as $oge) {
    echo $oge['baslik'] . '<br>';
}

Burada, query() ile sorguyu yazdık ve fetchAll() metodu ile verileri birden fazla yani hepsini çekecek biçimde aldık. Daha sonra foreach() ile sayfaya yazdırdık.

PDO ile Veri Çekmek

PHP’de PDO ile veri çekerken veya listelerken iki yöntemimiz var. Bunlardan birincisi query() metodu diğeriyse önce prepare() yani hazırlama metodu sonrasında execute() yani çalıştır metodu. İlk metodun örneğini veri listelemek bölümünde yaptık, şimdi tekil veri çekerken, ikinci yöntemi yani prepare() metodunu kullanacağız.

$id = $_GET['id'];
$sorgu = $pdo->prepare('SELECT * FROM table WHERE id=?');
$calistir = $sorgu->execute(array($id));
$oge = $calistir->fetch();
echo $oge['baslik'];

Neden ilkinden farkı bir yöntem kullandık?

Çünkü, veritabanı ile bilgi alışverişi yaparken güvenliğe önem vermemiz gerekiyor. Son örnekte, kullanıcıdan gelen bilgiye göre ($id = $_GET['id'] satırına dikkat) bilgi çekiyoruz. Önceleri, yani PDO’dan evvel değişkeni sorgu içine ekleyip de veriler çekiliyordu. Ama SQL Injection dediğimiz açıkları da beraberinde getiriyordu. Biz, bu örnekte önce sorguyu hazırladık, şart yerine ? işareti koyduk ve soru işareti gelen yere $sorgu->execute(array($id)); kısmında göründüğü üzere gelecek verinin $id değişkeni olduğunu söyledik.

Bunun gibi ve bundan farklı birçok örnek mevcut ve kullanıma açık. Mesele mantığı kavramak. Ama en basit hali bu hali. Kolay gelsin. Bir dahaki yazıda, PDO ile veri ekleme, silme ve güncelleme konularına değineceğim.

Esen kalın.