Yazar: Yılmaz Demir

Kategoriler
Teknik

PHP ve Sabit Tanımlamalar

PHP’de değişkenlerden başka kullanabileceğimiz bir de sabitler vardır. Sabitler, tanımlandıktan sonra değiştirilemezler. Birkaç örnek verelim.

define('SABIT', 'foo');
var_dump(SABIT);

Sabitler, programlama dillerinde genellikle büyük harflerle tanımlanırlar. Bu genel bir gelenektir, daha farklı biçimlerde de kullanılabilir elbette. Sabitleri bir kere tanımladıktan sonra başka bir yerde değiştiremiyorsunuz ve yeniden tanımlayamıyorsunuz. Yani şöyle:

define('TEST', 'foo');
define('TEST', 'bar');
// Hata: Notice: Constant test already defined in /var/www/constant.php on line 2

Sabitlerin Kontrolü

Bir sabit tanımlı olup olmadığını kontrol etmemize yarayan fonksiyonlar da var. defined fonksiyonu sayesinde, sabitin tanımlı olup olmadığını öğrenebiliyoruz. Kullanalım:

define('TEST', 'foo');

defined('TEST') or define('TEST', 'foo'); // Tanımlamaz, çünkü zaten tanımlı
defined('DENEME') or define('DENEME', 'bar'); // Tanımlar, çünkü tanımlı değil

var_dump(defined('DIGER')); // bool(false)

Sabitlere Tanımlayabileceğimiz Türler

Sabitlere, değişkenleri tanımlayabiliriz fakat daha sonrasında değişkene yeni bir değer verdiğimizde sabitin değeri değişmez. Yani;

$foo = 'bar';
define('TEST', $foo);
$foo = 'baz';
var_dump(TEST); // string(3) "bar"

Sabitlere değer döndüren fonksiyon tanımladığımı test ettim (sürüm 5.4) fakat anonim fonksiyonlar sabitlere tanımlanmıyor.

function foo($bar) {
    return (string) $bar;
}

define('TEST', foo('test'));
var_dump(TEST); // string(4) "test"

// Hatalı kullanım:
define('TEST', function(){
    return 'foo';
});

Sabitlerde şimdilik dizi (array) tanımlaması yapamıyoruz ama PHP 7’de bunu kullanabileceğiz. PHP 7 ile çalıştırdığımızı varsayalım:

define('FOO', ['bar' => 'Bar...', 'baz' => 'Baz...']);
var_dump(FOO['bar']); // string(6) "Bar..."

Sınıflardaki Sabitler

Sınıf içerisinde kullandığımız sabitlerde, normalde kullandıklarımızla benzerlikler taşır. Bu sabitlerde daha sonrasında üzerine yazılamaz ve değiştirilemez. Sadece okumak içindir. Örneğimizi inceleyelim:

class Test
{
    const FOO = 'Sabit';

    public function bar()
    {
        return self::FOO;
    }
}

$test = new Test;
var_dump($test->bar()); // string(5) "Sabit"
var_dump(Test::FOO); // string(5) "Sabit"

Bu yapı yalnızca PHP 5.3 ve sonrasında kullanılabilir.

Sabitlerin Kullanım Yerleri

Sabitler daha çok ayar/konfigürasyon (config) dosyalarında kullanılırlar. Örneğin bir veritabanı bağlantı ayarları veya dizin belirleme ayarları gibi. Örnekleyelim:

defined('DB_DSN') or define('DB_DSN', 'mysql:host=localhost;dbname=veritabani');
defined('DB_USR') or define('DB_USR, 'root');
defined('DB_PWD') or define('DB_PWD', null);

$pdo = new PDO(DB_DSN, DB_USR, DB_PWD);

Bu şekilde veritabanı bağlantısını daha kontrollü biçimde yapabiliyoruz. İstersek sınıflar içinden de erişebiliyoruz. Başka bir senaryoda ise, dizin yapılarını kontrolümüz altında tutmak isteyelim.

defined('KOK_DIZIN') or define('KOK_DIZIN', __DIR__);
defined('UYG_DIZINI') or define('UYG_DIZINI', KOK_DIZIN.'/app');
defined('SINIFLAR') or define('SINIFLAR', KOK_DIZIN.'/classes');
defined('GORUNUMLER') or define('GORUNUMLER', KOK_DIZIN.'/views');

Herhangi bir yerde betik içine sınıf dahil etmek istediğimizde, yeniden dizin yolunu yazmak yerine sabit sayesinde tek sefer çağırabiliriz: require SINIFLAR.'/database.class.php'; gibi. Bu şekilde bir kullanım yapmak, daha sonrasında sınıflarının dizin yolunu değiştirdiğimizde de bizi zorlamayacaktır.

Sabitlerin Kullanımı ve Performans

Hiç istatistik ve ölçüm bulamadım fakat değişkenlerle global sabitleri karşılaştırdığımız vakit, sabitler değişkenlere nazaran daha yavaşmış. Yalnız bunu sınıflar için söyleyemem.

Kolay gelsin.

Kategoriler
Teknik

PDO’nun En Kolay Hali

PDO ile MySQL Veritabanına Bağlanmak

$pdo = new PDO('mysql:host=localhost;dbname=veritabani;charset=utf8', 'kullaniciAdi', 'sifre');

Bu satır, mysql_connect() satırıyla aynı işi hatta daha fazlasını yapar. Hem belirttiğimiz veritabanına bağlanır hem de karakter setini belirler. Böylece türkçe karakter sıkıntısı yaşamayız.

PDO ile Veri Listelemek

$sorgu = $pdo->query('SELECT * FROM tablo');
$ogeler = $sorgu->fetchAll();

foreach ($ogeler as $oge) {
    echo $oge['baslik'] . '<br>';
}

Burada, query() ile sorguyu yazdık ve fetchAll() metodu ile verileri birden fazla yani hepsini çekecek biçimde aldık. Daha sonra foreach() ile sayfaya yazdırdık.

PDO ile Veri Çekmek

PHP’de PDO ile veri çekerken veya listelerken iki yöntemimiz var. Bunlardan birincisi query() metodu diğeriyse önce prepare() yani hazırlama metodu sonrasında execute() yani çalıştır metodu. İlk metodun örneğini veri listelemek bölümünde yaptık, şimdi tekil veri çekerken, ikinci yöntemi yani prepare() metodunu kullanacağız.

$id = $_GET['id'];
$sorgu = $pdo->prepare('SELECT * FROM table WHERE id=?');
$calistir = $sorgu->execute(array($id));
$oge = $calistir->fetch();
echo $oge['baslik'];

Neden ilkinden farkı bir yöntem kullandık?

Çünkü, veritabanı ile bilgi alışverişi yaparken güvenliğe önem vermemiz gerekiyor. Son örnekte, kullanıcıdan gelen bilgiye göre ($id = $_GET['id'] satırına dikkat) bilgi çekiyoruz. Önceleri, yani PDO’dan evvel değişkeni sorgu içine ekleyip de veriler çekiliyordu. Ama SQL Injection dediğimiz açıkları da beraberinde getiriyordu. Biz, bu örnekte önce sorguyu hazırladık, şart yerine ? işareti koyduk ve soru işareti gelen yere $sorgu->execute(array($id)); kısmında göründüğü üzere gelecek verinin $id değişkeni olduğunu söyledik.

Bunun gibi ve bundan farklı birçok örnek mevcut ve kullanıma açık. Mesele mantığı kavramak. Ama en basit hali bu hali. Kolay gelsin. Bir dahaki yazıda, PDO ile veri ekleme, silme ve güncelleme konularına değineceğim.

Esen kalın.

Kategoriler
Teknik

SQL’de Sonraki ve Önceki Satırdaki Veriyi Getirmek

Bir gönderi/blog sistemi düşünelim. Hatta WordPress’ten örnekleyebiliriz. Bazı bloglarda, bir gönderiye girdiğimizde sonraki ve önceki gönderiler için bağlantı olduğunu görürüz. Bunlar için ayrı veriler çekmemiz gerekiyor. Örnek verirken bir model dosyasında kod yazıyormuş gibi örnekleyeceğim, SQL kodundan yola çıkarak sizde geliştirebilirsiniz.

class Post extends Model
{
  public function nextPost($id)
  {
    $sql = 'SELECT * FROM posts WHERE id > ? ORDER BY id ASC LIMIT 1';
    $sth = $this->db->prepare($sql);
    $sth->execute(array($id));
    return $sth->fetch();
  }

  public function prevPost($id)
  {
    $sql = 'SELECT * FROM posts WHERE id < ? ORDER BY id DESC LIMIT 1';
    $sth = $this->db->prepare($sql);
    $sth->execute(array($id));
    return $sth->fetch();
  }
}
Kategoriler
Teknik

text-transform: uppercase ve Türkçe Karakter

CSS’de text-transform: uppercase özelliğini kullanmak istediğimizde, bazı tarayıcılarda, bazen türkçe karakterleri büyük harfe çevirmiyor. Bunun çözümü, HTML’de parametresini kullanmak.

<!DOCTYPE html>
<html lang="tr">
...

Yaptığımız vakit türkçe karakterler yani i harfi I olarak değil, İ olarak büyüyecektir. Aynı zamanda bu özelliği diğer etiketlerde de kullanabiliyoruz. Örn.

<h1 lang="tr" style="text-transform: uppercase">
Türkçe Karakter Denemesi işüğçö
</h1>

Kolay gelsin.

Kategoriler
Teknik

SQL’de Gün İçindeki/Bugüne Ait Kayıtları Listelemek

SQL’de gün içindeki kayıtları listelemek için şöyle bir sorgu gerekiyor:

SELECT * FROM kayitlar WHERE DATE(tarih) = CURDATE();

Bu sorgu, o gün içindeki kayıtları listeliyor. Yani bugün ayın 5’i ise, 5’inde girilen kayıtları gösteriyor.

Bir diğer kullanım ise, son bir günlük kayıtları göstermek. Sorguyu inceleyelim:

SELECT * FROM kayitlar WHERE tarih > DATE_SUB(CURDATE(), INTERVAL 1 DAY);

Bu sorguda son bir gün, yani 24 saatlik kayıtları listeliyor. 1 DAY yazan yeri 1 WEEK yaparak bir haftalık kayıtları, 1 MONTH yazarak son bir aylık kayıtları alabiliyoruz.

Ya da alternatif olarak aşağıdaki sorgu işimizi görebilir:

SELECT * FROM kayitlar 
WHERE tarih >= CURDATE()
  AND tarih < CURDATE() + INTERVAL 1 DAY
ORDER BY tarih;