Etiket: PHP

Kategoriler
Teknik

Eloquent ORM’in Tek Başına Kullanımı

Evvela composer paket yöneticisiyle projemizi oluşturalım.

PHP 7 altındaki sürümler için kullanmanız gereken sürüm 5.4 olanı. 5.5 ve üstü olanlar PHP 7 gerektiriyor. Eğer PHP 7 ile çalışacaksanız sürüm belirtmeden gerekliliği indirebilirsiniz.

$ composer require illuminate/database:5.4

Öncelikle bir ‘kapsül’ oluşturacağız. Laravel yaratıcıları Eloquent’in ‘kapsül’ ile çatı dışında kullanılabilmesini amaçlamışlar.

index.php

require __DIR__ . '/vendor/autoload.php';

use Illuminate\Database\Capsule\Manager as Capsule;

$capsule = new Capsule();

$capsule->addConnection([
    'driver'    => 'mysql',
    'host'      => 'localhost',
    'database'  => 'database',
    'username'  => 'root',
    'password'  => 'password',
    'charset'   => 'utf8',
    'collation' => 'utf8_unicode_ci',
    'prefix'    => '',
]);

/*
SQLite bağlantısı için

$capsule->addConnection([
  'driver' => 'sqlite',
  'database' => '/hedef/dizin/database.sqlite',
  'prefix' => ''
]);

Dipnot: addConnection'ın ikinci parametresi bağlantı adını alır.
*/

// Kapsülü statik metodlarla global olarak erişilebilir hale getirir
$capsule->setAsGlobal();

// Eloquent ORM'i başlat
$capsule->bootEloquent();

Kurulumu tamamladık. Şimdi ilk örneğimizi sorgu oluşturucu ile yapalım:

$kullanicilar = Capsule::table('kullanicilar')->where('oylama', '>', 100)->get();

Doğrudan sorgu çalıştırmak istediğimizde select metodunu kullanıyoruz:

$sonuclar = Capsule::select('select * from kullanicilar where id = ?', [$id]);

Şema oluşturucusunu da kullanabiliyoruz. (Migrasyon/taşıma (Migration) için kullanılır)

Capsule::schema()->create('kullanicilar', function ($table) {
  $table->increments('id');
  $table->string('epota')->unique();
  $table->string('sifre');
  $table->unsignedTinyInteger('yas')->nullable();
  $table->boolean('aktif')->default(true);
  $table->timestamps();
});

Son olarak model sınıfımız ile kullanabiliriz. Kendimize has yazdığımız bir MVC iskeletinde kullanmak için oldukça kullanışlı oluyor.

class Kullanici extends \Illuminate\Database\Eloquent\Model {}

$kullanicilar = Kullanici::where('oylama', '>', 1)->get();

Kolay gelsin.

Kaynakça

Kategoriler
Teknik

Eloquent İlişkilerinde Koşullu Sorgular

Elimizde stok kartları (Stock), faturalar (Invoice) ve fatura satırları (InvoiceRow) adında üç adet model olduğunu varsayalım. Stok kartını görüntülemek istediğimizde stok bilgilerinin yanında, mevcut stoğun hangi faturalarda işlem gördüğünü de listelemek gerekecek. Faturalar ve fatura satırları modelleri şöyle olsun:

Invoice.php

// ...
use App\Models\InvoiceRow;

class Invoice extends Model
{
    public function rows()
    {
        return $this->hasMany(InvoiceRows::class);
    }
}

InvoiceRow.php

// ...
use App\Models\Stock;
use App\Models\Invoice;

class InvoiceRows extends Model
{
    public function stock()
    {
        return $this->belongsTo(Stock::class);
    }

    public function invoice()
    {
        return $this->belongsTo(Invoice::class);
    }
}

Yukarıda, Fatura ve fatura satırları modellerini ilişkilendirdik. Ek olarak fatura satırları modeliyle stok kartları modelini ilişkilendirdik. Her bir fatura satırının, bir faturaya ve bir stok kartına ait olduğunu ($this->belongsTo() metodu) söyledik.

StockController.php

// ...
use App\Models\Stock;
use App\Models\Invoice;

class StockController extends Controller
{
    // ...
    public function show($id)
    {
        $stock = Stock::findOrFail($id);
        $invoices = Invoice::with('rows')->whereHas('rows', function($query) use ($stock){
            $query->where('stock_id', $stock->id);
        })->orderBy('created_at', 'desc')->get();

        return view('stock.show', compact('stock', 'invoices'));
    }
}

Yukarıdaki kontrolcüde stok kartı görüntülemek istedik. $invoices değişkenine mevcut açmak istediğimiz stok kartının bulunduğu faturaların koleksiyonunu (listesini) getirttik. Burada anahtar metod whereHas metodu. Bu metod sayesinde sorgumuza bir şart koştuk. Dedik ki eğer fatura satırları arasında belirttiğimiz stok varsa faturaları getir.

Kolay gelsin.

Kaynakça

Kategoriler
Teknik

PHP ile Basit Bir Router Nasıl Yapılır

PHP’de gelen istekleri (request) cevaplamak (response) için en kullanışlı yöntemlerden birisi router kullanmaktır. Popüler PHP ve PHP olmayan web çatılarının (framework) olmazsa olmazıdır router/yönlendirici/rotacı.

Rotalar, belli özelliklere sahiptir. Bunlardan en önemli üçü şunlardır:

  1. Rota yolu (/sayfa/5, /gonderi/3 gibi)
  2. İstek metdodları (GET, POST, PUT, PATCH, DELETE vs. gibi)
  3. Geri çağırım işlevleri (en basit tabiriyle fonksiyonlar veya sınıf metodları)

Eğer tüm bunları sağlarsak, sağlıklı bir rotacı yaratabilir ve rahatlıkla kullanabiliriz. Bunların dışında middleware(lar) (ara katmanlar olarak çevrilebilir), rota isimlendirmesi gibi birçok özellik/parametreye sahip olabilirler.

Şimdi vereceğim örnekte yalnızca GET ve POST istek metodlarını karşılayacak olan basit bir rotacı yazacağız.

Başlayalım.

Evvela bir Router sınıfımızı yaratıp gerekli metodları yaratalım.

Router.php

class Router
{
  /**
   * Mevcut yolu tutar
   * @var string
   */
  protected $actualPath;

  /**
   * Mevcut istek metodunu tutar
   * @var string
   */
  protected $actualMethod;

  /**
   * Tanımlanmış rotaları tutar
   * @var array
   */
  protected $routes = [];

  /**
   * 404 Sayfasını tutar
   * @var Closure|string
   */
  protected $notFound;

  /**
   * Rotacıyı başlatır
   * @param string $currentPath Mevcut yol
   * @param string $currentMethod Mevcut istek metodu
   */
  public function __construct($currentPath, $currentMethod)
  {
    $this->actualPath = $currentPath;
    $this->actualMethod = $currentMethod;

    // Sayfa bulunamadı rotasını ayarlayalım
    $this->notFound = function(){
      http_response_code(404);
      echo '404 Not Found';
    };
  }

  /**
   * Yeni bir GET rotası yaratır
   * @param string $path İstek yolu
   * @param Closure|string $callback Geri çağırım işlevi
   * @return void 
   */
  public function get($path, $callback)
  {
    $this->routes[] = ['GET', $path, $callback];
  }

  /**
   * Yeni bir POST rotası yaratır
   * @param string $path İstek yolu
   * @param Closure|string $callback Geri çağırım işlevi
   * @return void
   */
  public function post($path, $callback)
  {
    $this->routes[] = ['POST', $path, $callback];
  }

  /**
   * Rotalar tanımlandıktan sonra eşleşen rotayı bulup çalıştırır
   * @return mixed
   */
  public function run()
  {
    foreach ($this->routes as $route) {
      list($method, $path, $callback) = $route;

      $checkMethod = $this->actualMethod == $method;
      $checkPath = preg_match("~^{$path}$~ixs", $this->actualPath, $params);

      if ($checkMethod && $checkPath) {
        array_shift($params);
        return call_user_func_array($callback, $params);
      }
    }

    return call_user_func($this->notFound);
  }
}

Yukarıdaki yazdığım sınıfta her metodun üstündeki açıklama bölümlerinde alacağı parametreleri ve metodların ne iş yaptığını yazdım. Ama biz yine de metodların ne işe yaradığını detaylandıralım:

  1. __construct metodunda Router sınıfı oluşturulurken iki parametre aldık. Bunlardan $currentPath parametresi kullanıcının sayfaya girmek istediğinde oluşacak olan URL barındaki yol değeridir. Yani https://yilmazdemir.com.tr/herhangi/bir/sey dizgesindeki /herhangi/bir/sey. $_SERVER['REQUEST_URI'] ile elde edebiliyoruz. Bir sonraki adımda yapacağız.
  2. İkinci parametre $currentMethod parametresi. Kullanıcıdan gelen mevcut istek metoduna işaret eder. GET, POST, PUT, PATCH, DELETE gibi değerlerdir. Ama biz detaya inmeden yalnızca GET ve POST tiplerini işleyeceğiz. Daha detaylı bilgi için HTTP Protokolü’nü araştırabilirsiniz. İstek metodunu $_SERVER['REQUEST_METHOD'] ile elde edeceğiz.
  3. Metodun içinde ayrıca belirttiğimiz bir anonim fonksiyon var. Bu herhangi bir rota eşleşmediğinde döndürmek için kullanacağımız fonksiyon. Ben doğrudan kodlu (hard-coded) biçimde yazdım ama bir notFound metodu yazılarak dinamikleştirilebilir.
  4. get ve post metodlarında ise rota tanımlaması yaptırıyoruz. Sınıf içerisinde $routes sınıf değişkenine yeni bir değer ekleyerek aldığımız $path ve $callback parametreleriyle rotamızı oluşturuyoruz.
  5. Son olarak rotayı çalıştırabilmek için bir metoda ihtiyacımız var. Bu metod run metodu. Örneğimizde bu metod sınıf değişkeni olan $routes değişkeniyle bir döngü oluşturuyor ve işlemlerimizi burada yapıyoruz. list() fonksiyonu ile her bir rota tanımlamamız için dize değerlerini değişken yapıyoruz. $checkMethod ve $checkPath değişkenleriyle de bir doğrulama yapıyoruz. Bu doğrulamada bizim rotaları oluştururken tanımladığımız değerlerle kullanıcıdan gelen değerler eşleşiyor mu bunu arıyoruz. Eğer doğru (true) dönerse $callback‘i çalıştırıp döndürüyoruz. Eğer hiçbir uyuşma yoksa döngüden sonra 404 döndürüyoruz.

index.php

require 'Router.php';

$path = $_SERVER['REQUEST_URI'];
$method = $_SERVER['REQUEST_METHOD'];

$router = new Router($path, $method);

$router->get('/', function(){
  echo 'Ana Sayfa';
});

$router->get('/haber/([d]+)', function($id){
  echo "Haber ID'si: {$id}";
});

$router->post('/foo', function(){
  echo 'Diğer işlemler';
});

$router->run();

Router hazır. Rota parametresi için düzenli ifadeler (Regular Expressions) kullanıyoruz. Bunlar daha da basitleştirilebilir. Ayrıca bazı buglar da mevcut. Bunları kullandıkça fark edersiniz elbette. Yeni özellikler katmak sizin hayal gücünüze bağlı. Örneğin /haberler rotası oluşturduğunuz ve sayfalamayı QueryString ile yapacaksınız. Yani /haberler?sayfa=5 şeklinde bir ifade maalesef ki eşleşmeyecektir. Bu durumda istek yolunu düzenledikten sonra sınıf içine tanımlamanız gerekiyor.

Apache için htaccess şu şekilde:

RewriteEngine On
RewriteCond %{REQUEST_FILENAME} !-f
RewriteRule ^ index.php [QSA,L]

Kolay gelsin.

Kategoriler
Teknik

PHP’de MVC Mimarisi İle Basit Bir Blog Uygulaması

Daha önceden ufak bir yazı dizisiyle Yeni Başlayanlar için PHP’de MVC başlığında ufak örnekler vermiştik. Bu yazdığımız MVC mimarisini birde blog uygulaması yazılmış halde paylaşmak istedim ve bir blog uygulaması yazdım.

Bu blog uygulamasında yönetim paneli ve ziyaretçi arayüzü mevcut. Detaylara Github deposundan bakabilir ve dosyaları indirebilirsiniz.

  • Etiketler
Kategoriler
Teknik

İşimizi Kolaylaştıran 10 PHP Kodlama Yöntemi

1. Üçlü (Ternary) Operatör

Üçlü operatör, if/else işlemlerimizi kolaylaştırmamızı sağlayan soru işareti (?) ve iki nokta üst üste (:) işaretiyle oluşturduğumuz bir yöntemdir. Bu yöntem işimizi hem kolaylaştırır hem de hızlı bir hale getirir. Örneğini görelim:

$sayfa = isset($_GET['sayfa']) ? $_GET['sayfa'] : 1;
// veya
echo isset($degisken) ? $degisken : 'Değişken yok!';

2. Hata Yönetimi & İstisna Yakalama

Programlama ile uğraşıyorsak hatalar bu işin olmazsa olmazlarından. Hatasız kul olmadığı gibi, geliştirme sürecinde de uygulama olmuyor. Tüm programlama dillerinde olduğu gibi PHP’de de hata yönetimi oldukça önemli.

try {
  // herhangi bir şey
} catch (Exception $e) {
  echo 'Hata var: ' . $e->getMessage();
}

3. list() Fonksiyonu

Dizi öğelerini değişkenlere atamak için list() fonksiyonu iyi bir araçtır.

$kisi = ['Yılmaz Demir', '[email protected]'];
list($isim, $eposta) = $kisi;

şuna denk düşer:

$isim = $kisi[0];
$eposta = $kisi[1];

4. compact() Fonksiyonu

Ben MVC ile yazdığım uygulamalarımda görünüm dosyasına parametre gönderirken genelde compact() fonksiyonu kullanıyorum. Bu çok daha kolay oluyor ve kod yapısını iyileştiriyor. Örneğin:

$baslik = 'Ana Sayfa';
$gonderiler = $gonderi->hepsi();

$this->render('gonderiler.php', compact('baslik', 'gonderiler'));

compact('baslik', 'gonderiler') şuna denk düşer:

array('baslik' => $baslik, 'gonderiler' => $gonderiler);

5. Tek Satırda if

Metodlarda/fonksiyonlarda eğer olağandan farklı bir durum olursa, süslü parantez kullanmadan if yapısını şu şekilde kullanıyorum:

if (!is_numeric($_GET['id']) return false;

6. Bulunduğunuz Dizini İşaretleyin

Programa herhangi bir dosya dahil ederken (require, include) veya bir dosya çağırırken dosya yoluna bulunulan dizini eklemek oldukça yararlı bir kullanım.

define('CONFIG_DIR', __DIR__.'/config');
// veya
require __DIR__.'/config.php';

7. İsimleri Kısaltarak Anlamsızlaştırmayın

Bizler makine değiliz. Kodlama esnasında ‘zamandan kazanırım’ diyerek değişken, fonksiyon, metod, sınıf vs. isimlerini anlamsızlaştırmak veya kısaltmak hem bize, hem de daha sonra kodu okumak isteyen insanlara epey sıkıntı çıkaracaktır. Örneğin:

$syf = 5; // $sayfa = 5;
$pg = 5; // $page = 5;

8. Çift Tırnak ve Tek Tırnak Farkı

PHP’de çift tırnak ve tek tırnak farklı amaçlar için kullanılır. Bazı programlama dillerinde bu fark gözetildiği gibi PHP’de de gözetilir. Çift tırnak işareti arasında değişkenleri yazdırabiliyorken, tek tırnak işareti arasında yazdıramayız. Aynı zamanda tek tırnak işaretleri arasında ASCII kontrol karakterleri kullanılamıyor. Örneklendirelim:

$isim = 'Yılmaz';
echo "Merhaba $isim"; // doğru

// şu kullanım geçersizdir:
echo 'Merhaba $isimn'; // veya echo 'merhabanisim';

// daha güvenli değişken kullanımı içinse:
echo "Merhaba sevgili {$isim}!";

9. strlen() alternatifi

Birazdan göstereceğim kullanım strlen() fonksiyonu için ufak bir alternatif olabilir. Ama türkçe karakterler için kullandığımız mb_strlen() için bir alternatif olamıyor. Şöyle ki:

$kullaniciAdi = 'demir';
echo isset($kullaniciAdi[15]) ? 'Kullanıcı adı 15 karakterden fazla olamaz' : null;
echo !isset($kullaniciAdi[2]) ? 'Kullanıcı adı 3 karakterden az olamaz' : null;

10. Fonksiyonları Tanımlarken Hatayı Önlemek

Genelde, düzenli kod yazımında ve ortak çalışma yapıldığında bu yöntem çokça kullanılır. Birçok geliştirici bunu alışkanlık haline getirmiştir, size de önerim bu şekilde kullanmanızdır. Fonksiyon tanımlamadan önce, o fonksiyonun tanımlanıp tanımlanmadığını kontrol etmek.

if (!function_exists('permalink')) {
  function permalink($string)
  {
     # kodlar...
  }
}

Umarım hepsi iş görür, iyi kodlamalar.